Кытай фармакопоиясе (2020 чыгарылышы) YCH метанол экстракты 20,0% тан ким булмаска тиеш [2], бүтән сыйфат бәяләү күрсәткечләре күрсәтелмәгән. Бу тикшеренү нәтиҗәләре шуны күрсәтә: кыргый һәм эшкәртелгән үрнәкләрнең метанол экстрактларының эчтәлеге фармакопоя стандартына туры килде, һәм алар арасында зур аерма юк иде. Шуңа күрә, бу күрсәткеч буенча кыргый һәм эшкәртелгән үрнәкләр арасында сыйфат аермасы юк иде. Ләкин, кыргый үрнәкләрдәге стеролларның һәм флавоноидларның эчтәлеге эшкәртелгән үрнәкләргә караганда күпкә югарырак иде. Алга таба метаболомик анализ кыргый һәм эшкәртелгән үрнәкләр арасында күп метаболит төрлелеген ачыклады. Өстәвенә, 97 төрле метаболитлар тикшерелгән, алар исемлегендәӨстәмә таблица S2. Бу шактый төрле метаболитлар арасында β-ситостерол (ID - M397T42) һәм актив ингредиентлар булганлыгы хәбәр ителгән кверсетин туемнары (M447T204_2). Элегерәк хәбәр ителмәгән субъектлар, мәсәлән, тригонеллин (M138T291_2), бетаин (M118T277_2), фустин (M269T36), ротенон (M241T189), арктиин (M557T165) һәм логан кислотасы (M399T284_2). Бу компонентлар анти-оксидлашуда, ялкынсынуга каршы, ирекле радикалларны чүпләүдә, ракка каршы һәм атеросклерозны дәвалауда төрле роль уйныйлар, һәм, шуңа күрә, YCH-ның потив роман актив компонентларын тәшкил итәләр. Актив ингредиентларның эчтәлеге дару материалларының эффективлыгын һәм сыйфатын билгели [7]. Йомгаклап әйткәндә, метанол экстракты бердәнбер YCH сыйфатын бәяләү индексы буларак кайбер чикләүләргә ия, һәм тагын да конкрет сыйфат билгеләрен тагын да өйрәнергә кирәк. Гомуми стеролларда, флавоноидларда һәм кыргый һәм эшкәртелгән YCH арасында бик күп дифференциаль метаболитларның эчтәлегендә зур аермалар бар иде; Шулай итеп, алар арасында ниндидер сыйфат аермалары булган. Шул ук вакытта, YCH-та яңа ачылган потенциаль актив ингредиентлар YCH-ның функциональ нигезен өйрәнү һәм YCH ресурсларын алга таба үстерү өчен мөһим белешмә кыйммәткә ия булырга мөмкин.
Чын дару материалларының мөһимлеге Кытайның үлән даруларын җитештерү өчен билгеле бер төбәктә күптән танылган [
8]. Qualityгары сыйфат - чын дару материалларының мөһим атрибуты, һәм яшәү урыны - мондый материалларның сыйфатына тәэсир итүче мөһим фактор. YCH медицина буларак кулланыла башлаганнан бирле, ул күптән кыргый YCH өстенлек итә. 1980-нче елларда Ningxia'да YCH-ны уңышлы кертү һәм хуҗалык итүдән соң, Инчайху дару материаллары чыганагы әкренләп кыргыйдан эшкәртелгән YCH-ка күчә. YCH чыганакларына алдагы тикшерү буенча [
9] һәм безнең тикшеренү төркеменең кыр тикшерүе, эшкәртелгән һәм кыргый дару материалларын тарату өлкәләрендә зур аермалар бар. Кыргый YCH, нигездә, Шаньси провинциясенең Ningxia Hui автономияле төбәгендә, Эчке Монголиянең коры зонасы һәм Нингсия үзәгендә урнашкан. Аерым алганда, бу өлкәләрдәге чүл даласы YCH үсеше өчен иң уңайлы яшәү урыны. Киресенчә, эшкәртелгән YCH, нигездә, Кытайның иң зур эшкәртү һәм җитештерү базасына әверелгән Тонгсин округы һәм аның тирә-як өлкәләре кебек кыргый тарату өлкәсенең көньягына таратыла, һәм Пеньян округы (культуралы II) , көньякта урнашкан һәм эшкәртелгән YCH өчен тагын бер җитештерү өлкәсе. Моннан тыш, югарыдагы ике эшкәртелгән җирнең яшәү урыны чүл даласы түгел. Шуңа күрә, җитештерү режимына өстәп, кыргый һәм эшкәртелгән YCH яшәешендә дә зур аермалар бар. Хабитат - үлән дару материалларының сыйфатына тәэсир итүче мөһим фактор. Төрле яшәү урыны үсемлекләрдә икенчел метаболитлар формалашуга һәм туплануга тәэсир итәчәк, шуның белән дару продуктларының сыйфатына тәэсир итәчәк [
10,
11]. Шуңа күрә, флавоноидларның һәм гомуми стеролларның эчтәлегендәге зур аермалар һәм без бу тикшеренүдә тапкан 53 метаболитның чагылышы кыр белән идарә итү һәм яшәү урыны аермасы нәтиҗәсе булырга мөмкин.
Әйләнә-тирә мохитнең дару материалларының сыйфатын йогынты ясауның төп ысулларының берсе - чыганак үсемлекләренә стресс ясау. Уртача экологик стресс икенчел метаболитлар туплануны стимуллаштыра.
12,
13]. Growthсеш / дифференциация балансы гипотезасы әйтә, туклыклы матдәләр җиткәч, үсемлекләр беренче чиратта үсә, ә туклыклы матдәләр җитмәгәндә үсемлекләр күбесенчә дифференциацияләнә һәм икенчел метаболитлар җитештерәләр [
14]. Су җитмәү аркасында корылык стрессы коры җирләрдәге үсемлекләр алдында торган төп экологик стресс. Бу тикшеренүдә эшкәртелгән YCH-ның су торышы күп, ел саен явым-төшем дәрәҗәсе кыргый YCHныкына караганда күпкә югарырак (культуралы су белән тәэмин итү кыргыйныкыннан 2 тапкырга; культуралы II кыргыйның 3,5 тапкырга якын иде. ). Моннан тыш, кыргый мохиттә туфрак комлы туфрак, ләкин ферма җирендәге туфрак балчык туфрак. Балчык белән чагыштырганда, комлы туфрак су тоту сыйфаты начар һәм корылык стрессын көчәйтергә мөмкин. Шул ук вакытта, эшкәртү процессы еш кына сугару белән бара иде, шуңа күрә корылык стресс дәрәҗәсе түбән иде. Кыргый YCH каты табигый коры җирләрдә үсә, шуңа күрә ул корылык стрессына китерергә мөмкин.
Осморегуляция - мөһим физиологик механизм, үсемлекләр корылык стрессына каршы тора, һәм алкалоидлар югары үсемлекләрдә осмотик көйләүчеләр булып торалар [
15]. Бетайннар - суда эри торган алкалоид дүртенче аммиак кушылмалары һәм осмопротектантлар булып эшли ала. Корылык стрессы күзәнәкләрнең осмотик потенциалын киметергә мөмкин, ә осмопротектантлар биологик макромолекулаларның структурасын һәм бөтенлеген саклый һәм саклый, һәм корылык стрессы үсемлекләргә китергән зыянны нәтиҗәле җиңеләйтә ала.
16]. Мәсәлән, корылык стрессында шикәр чөгендере һәм Лиций барбарумының бетаин күләме сизелерлек артты [
17,
18]. Тригонеллин - күзәнәк үсешенең көйләүчесе, һәм корылык стрессында ул үсемлек күзәнәк циклының озынлыгын озайта, күзәнәк үсешен тоткарлый һәм күзәнәк күләменең кимүенә китерә ала. Күзәнәктә эре концентрациянең чагыштырмача артуы үсемлеккә осмотик көйләүгә ирешергә һәм корылык стрессына каршы тору сәләтен арттырырга мөмкинлек бирә.
19]. JIA X [
20], корылык стрессының артуы белән, Астрагалус мембранасы (традицион Кытай медицинасы чыганагы) осмотик потенциалны көйләү һәм корылык стрессына каршы тору сәләтен яхшырту өчен күбрәк тригонеллин җитештергәнен ачыклады. Флавоноидлар шулай ук үсемлекләрнең корылык стрессына каршы торуында мөһим роль уйныйлар.
21,
22]. Күпчелек тикшеренүләр уртача корылык стрессының флавоноидлар туплануга ярдәм иткәнен раслады. Ланг Дуо-Йонг һ.б. [
23] кырдагы су үткәрү сәләтен контрольдә тотып, корылык стрессының YCH тәэсирен чагыштырды. Корылык стрессы тамырларның үсүен билгеле бер дәрәҗәдә тоткарлаганы ачыкланды, ләкин уртача һәм каты корылык стрессында (кырның су үткәрү сыйфаты 40%), YCHдагы флавоноидның гомуми күләме артты. Шул ук вакытта корылык стрессы астында фитостероллар күзәнәк мембранасының сыеклыгын һәм үткәрүчәнлеген көйләү, су югалтуын тыю һәм стресска каршы торуны яхшырту өчен эш итә ала.
24,
25]. Шуңа күрә, кыргый YCH-та тулы флавоноидлар, стероллар, бетаин, тригонеллин һәм башка икенчел метаболитларның туплануы югары интенсивлык корылык стрессы белән бәйле булырга мөмкин.
Бу тикшеренүдә, кыргый һәм эшкәртелгән YCH арасында аерылып торган метаболитларда KEGG юлын баету анализы ясалды. Байланган метаболитларга аскорбат һәм алдарат метаболизмы, аминоацил-ТРНА биосинтезы, гистидин метаболизмы һәм бета-аланин метаболизмы катнашкан кешеләр керә. Бу метаболик юллар үсемлек стрессына каршы тору механизмнары белән тыгыз бәйләнгән. Алар арасында аскорбат метаболизмы үсемлек антиоксидант җитештерүдә, углерод һәм азот метаболизмы, стресска каршы тору һәм башка физиологик функцияләрдә мөһим роль уйный [
26]; аминоацил-ТРНА биосинтезы - протеин формалаштыру өчен мөһим юл [
27,
28], стресска чыдам аксымнар синтезында катнашучы. Гистидин да, β-аланин юллары да үсемлекләрнең экологик стресска чыдамлылыгын көчәйтә алалар [
29,
30]. Бу шулай ук кыргый һәм эшкәртелгән YCH арасында метаболитларның аермаларының стресска каршы тору процесслары белән тыгыз бәйләнештә булуын күрсәтә.
Туфрак - дару үләннәренең үсүе һәм үсеше өчен матди нигез. Азот (N), фосфор (П) һәм туфрактагы калий (К) үсемлекләр үсеше һәм үсеше өчен мөһим туклыклы элементлар. Туфрак органик матдәләрендә шулай ук N, P, K, Zn, Ca, Mg һәм башка макроэлементлар һәм дару үләннәре өчен кирәк булган эз элементлары бар. Артык яки җитешсез туклыклы матдәләр, яки тигез булмаган туклыклы катнашулар, үсүгә һәм үсешкә, дару материалларының сыйфатына тәэсир итәчәк, һәм төрле үсемлекләрнең туклыклы таләпләре төрле [
31,
32,
33]. Мәсәлән, түбән N стрессы Isatis indigotica алкалоидлар синтезын алга этәрде, һәм Тетрастигма гемслеянумы, Crataegus pinnatifida Bunge һәм Dichondra Forst repens кебек үсемлекләрдә флавоноидлар туплау өчен файдалы. Моннан аермалы буларак, артык күп N флавоноидларның Эригерон бревисапусы, Абрус кантониенсисы һәм Гинкго билоба кебек төрләрдә туплануын тыя һәм дару материалларының сыйфатына тәэсир итә [
34]. П ашламасын куллану Урал лорицасында гликирриз кислотасы һәм диhидроацетонның күләмен арттыруда эффектив булды [
35]. Заявка күләме 0 · 12 кг · м - 2 дән арткач, Туссилаго фарфарасында флавоноидның гомуми күләме кимеде [
36]. П ашламасын куллану традицион Кытай медицинасы ризома полигонатында полисахаридларның эчтәлегенә тискәре йогынты ясады [
37], ләкин К ашламасы сапониннарның күләмен арттыруда эффектив булды [
38]. 450 кг · см - 2 К ашлама куллану ике яшьлек Panax notoginsengның үсүе һәм сапонин туплануы өчен иң яхшысы иде [
39]. N: P: K = 2: 2: 1 нисбәтендә гидротермик экстракт, гарпагид һәм гарпагозидның гомуми күләме иң югары иде [
40]. N, P һәм K-ның югары катнашлыгы Погостемон каблинасының үсешенә ярдәм итә һәм үзгәрүчән майның күләмен арттыра. N, P һәм K-ның түбән катнашлыгы Погостемон каблинының яфрак майының төп эффектив компонентларының эчтәлеген арттырды [
41]. YCH - туфраксыз туфракка чыдам үсемлек, һәм аның N, P һәм K кебек туклыклы матдәләргә аерым таләпләре булырга мөмкин. Бу тикшеренүдә, эшкәртелгән YCH белән чагыштырганда, кыргый YCH үсемлекләренең туфрагы чагыштырмача комсыз иде: туфрак эчтәлеге органик матдәләр, гомуми N, гомуми P һәм гомуми К, тиешенчә, эшкәртелгән үсемлекләрнең якынча 1/10, 1/2, 1/3 һәм 1/3 иде. Шуңа күрә, туфрактагы туклыклы матдәләрдәге аермалар эшкәртелгән һәм кыргый YCHда табылган метаболитлар арасындагы аерманың тагын бер сәбәбе булырга мөмкин. Вайбао Ма һ.б. [
42] билгеле күләмдә N ашламасы һәм П ашламасы куллану орлыкның уңышын һәм сыйфатын сизелерлек яхшыртканын ачыклады. Ләкин, туклыклы элементларның YCH сыйфатына тәэсире ачык түгел, һәм дару материалларының сыйфатын яхшырту өчен ашлама чаралары алга таба өйрәнергә тиеш.
Кытай үлән дарулары “Уңайлы яшәү урыны уңышны күтәрә, уңайсыз яшәү урыны сыйфатын яхшырта” үзенчәлекләренә ия.
43]. Кыргыйдан эшкәртелгән YCH-ка әкренләп күчү процессында үсемлекләрнең яшәү урыны коры һәм комсыз чүл далаларыннан уңдырышлы ферма җирләренә үзгәрде. Эшкәртелгән YCHның яшәү урыны өстен һәм уңыш күбрәк, бу базар ихтыяҗын канәгатьләндерергә ярдәм итә. Ләкин, бу өстен яшәү урыны YCH метаболиталарында зур үзгәрешләргә китерде; бу YCH сыйфатын яхшырту өчен файдалымы һәм фәнгә нигезләнгән эшкәртү чаралары ярдәмендә YCH-ның югары сыйфатлы производствосына ничек ирешергә кирәклеге өстәмә тикшеренүләр таләп итә.
Симуляцион яшәү урынын үстерү - кыргый дару үсемлекләренең яшәү урынын һәм экологик шартларын симуляцияләү ысулы, үсемлекләрнең билгеле экологик стрессларга озак вакыт адаптацияләнүен белү нигезендә [
43]. Кыргый үсемлекләргә тәэсир итүче төрле экологик факторларны охшатып, аеруча дару материаллары чыганагы буларак кулланылган үсемлекләрнең оригиналь яшәү урыны, бу ысул Кытай дару үләннәренең үсешен һәм икенчел метаболизмын баланслау өчен фәнни дизайн һәм инновацион интервенция куллана.
43]. Методлар югары сыйфатлы дару материалларын үстерү өчен оптималь чараларга ирешүне максат итеп куялар. Симуляцион яшәү урынын үстерү фармакодинамик нигез, сыйфат билгеләре һәм экологик факторларга җавап механизмнары аңлашылмаган очракта да YCH-ның югары сыйфатлы җитештерүе өчен эффектив юл бирергә тиеш. Шуңа күрә, без YCH эшкәртүдә һәм җитештерүдә фәнни проектлау һәм кыр белән идарә итү чаралары коры, комсыз һәм комлы туфрак шартлары кебек кыргый YCH экологик үзенчәлекләренә таянып эшләнергә тиеш, дип тәкъдим итәбез. Шул ук вакытта, тикшерүчеләр YCHның функциональ материалы һәм сыйфат билгеләре турында тирәнрәк тикшеренүләр үткәрерләр дип өметләнәбез. Бу тикшеренүләр YCH өчен эффектив бәяләү критерийларын тәкъдим итә ала, һәм югары сыйфатлы җитештерүне һәм тармакның тотрыклы үсешен алга этәрә ала.